Eerherstel voor heksen 431 jaar na de feiten

Lier, 20 januari 2021: Op het stadhuis bekrachtigde burgemeester het eerherstel voor Cathelyne Van den Bulcke, de zogenaamde “heks van Nijlen”, die op 20 januari 1590 op de Grote Markt op de brandstapel stierf. Ook Anna Cops en Anneken Faes, die ook van hekserij beschuldigd werden, kregen eerherstel.

Schepen Rik Verwaest gaf enige historische duiding. “Een half jaar geleden ontving ik namens het stadsbestuur een delegatie van het comité “Eerherstel voor Cathelyne”. Zij vroegen om eerherstel voor Cathelyne Van den Bulcke, de zogenaamde “heks van Nijlen” die op 20 januari 1590 op dit plein werd terechtgesteld. Die vraag gold ook voor haar twee toenmalige medebeklaagden Anna Cops en Anneken Faes.”
“De grote heksenjacht gebeurde lang na de Middeleeuwen, in een periode die oncomfortabel dicht bij ons staat: de 16e en 17e eeuw. De laatste Europese heks die werd terechtgesteld was zelfs in 1782. Bovendien was het vaak niet de kerk, maar de wereldlijke macht die deze gruwelijke heksenprocessen voerde. Zo ook in Lier: onze schout Willem Brant deed de aanhoudingen en liet de beklaagden martelen. De schepenbank, onze voorgangers als stadsbestuurders van Lier, ondervroegen en veroordeelden de beklaagden. Alle drie bekenden ze, uiteraard ten gevolge van de aanhoudende martelingen. Dat de Lierse heksenwaan eindigde bij slechts één terechtstelling is vooral te danken aan de persoonlijke moed van Cathelyne Van den Bulcke: hoewel ze haar lot dankte aan de beschuldiging van Faes, weigerde ze zelf om anderen aan te wijzen. Want ze wist ongetwijfeld welk lot die ongelukkigen zou wachten in onze kerker, hier vlakbij gelegen.”

Ten slotte sprak burgemeester Frank Boogaerts het historisch eerherstel uit.
“Exact 431 jaar geleden werd op deze plek Cathelyne Van den Bulcke verbrand. Het was het einde van de Lierse heksenwaan, waarbij drie vrouwen uit Nijlen werden vervolgd door de Lierse schepenbank. Alle drie werden ze gevangengezet, gemarteld en bestraft. Anneken Faes en Anna Cops worden veroordeeld tot vasten en verbanning, Van den Bulcke sterft op de brandstapel.
Het actiecomité “Eerherstel voor Cathelyne” verzocht aan het Lierse stadsbestuur om deze onrechtvaardige en onmenselijke daden van onze voorganger te erkennen en de slachtoffers in eer te herstellen. Dit voorstel werd een zeer ruime meerderheid in het schepencollege goedgekeurd op 14 december 2020. Vandaag, op deze historische datum, spreken wij dit eerherstel uit.
Wij beseffen dat deze woorden te laat komen. Het historisch onrecht herstellen kunnen we niet meer. De verantwoordelijken en de slachtoffers zijn niet meer onder ons. Maar we kunnen de fouten wel erkennen. Zodat toekomstige generaties ervan kunnen leren.”

Eerherstel
Heden, op 20 januari 2021,
Namens het college van burgemeester en schepenen,
Namens de Lierse gemeenteraad,
Namens de bevolking van Lier en Koningshooikt,
Verklaar ik dat de vervolging en veroordeling van Cathelyne Van den Bulcke, Anna Cops en Anneken Faes voor hekserij onrechtvaardig en onjuist was. Wij verklaren de toenmalige besluiten van de Lierse schepenbank als volledig vervallen. Deze waren gebaseerd op onwaarheden, verkregen via marteling en werden geveld na een onrechtvaardige procesgang. Bijgevolg verklaren we dat de beklaagden Van den Bulcke, Cops en Faes volledig in eer zijn hersteld. Dat zij in vrede mogen rusten.” (MSL/foto’s MSL)